Każdy z małżonków może żądać rozwiązania małżeństwa przez rozwód, jeżeli doszło do zupełnego i trwałego rozkładu pożycia małżeńskiego. Należy udowodnić jedynie, że zachodzą przesłanki pozytywne i nie występują negatywne przesłanki, które uniemożliwiają rozwiązanie małżeństwa. Rozkład pożycia oznacza, że pomiędzy małżonkami nie występuje już więź uczuciowa, fizyczna, a także nie prowadzą oni wspólnego gospodarstwa domowego. Rozwód bez orzekania o winie jest statystycznie najczęściej występującym rozwodem w Polsce. Dlaczego? W polskim systemie prawnym jest to najszybsze i najwygodniejsze rozwiązanie małżeństwa dla obydwu stron. W takiej sprawie sąd nie ustala, czy któryś z małżonków ponosi winę rozpadu małżeństwa. Przeważnie jest to tylko przesłuchanie współmałżonków mające na celu upewnienie się, że doszło do trwałego rozpadu małżeństwa. Jest więc on najbardziej komfortowym sposobem rozwiązania małżeństwa pod względem emocjonalnym.
Aby doszło do rozwiązania małżeństwa bez orzekania o winie, obie strony muszą złożyć zgodny wniosek. W innym przypadku, co najmniej jeden z małżonków zostanie uznany za winnego rozkładu pożycia małżeńskiego. Sprawy rozwodowe bez orzekania o winie mogą zakończyć się już na pierwszej lub drugiej rozprawie. Czasem nie wymagają nawet przesłuchiwania świadków, jeżeli małżonkowie nie mają wspólnych dzieci. Nie są wyciągane na światło dzienne dowody mające na celu wzajemne obarczanie współmałżonków winą rozpadu małżeństwa. Powoduje to więc często zachowanie poprawnych relacji między małżonkami, ich rodzinami i przyjaciółmi.
Rozwód bez orzekania o winie a dzieci
Zdecydowanie najistotniejszymi cechami spraw rozwodowych małżeństw, które posiadają dzieci, są nie tylko ich krótszy czas, ale co za tym idzie – mniejszy bagaż emocjonalny, zarówno dla rodziców, jak i dzieci. Nie są one narażone na sądowe batalie toczone pomiędzy rodzicami, które mogą ciągnąć się w nieskończoność. Także, jeżeli małżonkowie posiadają wspólne dzieci, sąd obligatoryjnie orzeka o alimentach na nie. Jednak wysokość tych alimentów, nie ma żadnego związku ze sposobem orzeczenia rozwodu. Zarówno w przypadku rozwodów z orzekaniem o winie, jak i tych bez, sąd decyduje w jakiej wysokości każdy z małżonków jest obowiązany do ponoszenia kosztów wychowania oraz utrzymania dziecka. W kwestii opieki nad dzieckiem, o ile nie wskazują na to inne przesłanki, sąd nie bierze pod uwagę, czy wystąpił rozwód z orzekaniem o winie, czy bez i który z małżonków ponosi winę za rozkład pożycia małżeńskiego.
Alimenty na byłego małżonka w przypadku rozwodu bez orzekania o winie
Na wniosek małżonka, który pozostaje w niedostatku, czyli stanie, w którym osiągane przez niego dochody nie umożliwiają pokrycia podstawowych potrzeb życiowych, sąd może orzec alimenty także na niego. Są one zazwyczaj niższe niż te w przypadku rozwodu z orzeczeniem o winie, jednak każda sprawa rozpatrywana jest indywidualnie. Co do zasady obowiązek alimentacyjny ten jest ograniczony w czasie i wygasa wraz z upływem 5 lat od uprawomocnienia wyroku rozwodowego. W przypadku rozwodu orzeczonego z winy jednego z małżonków lub obydwu, takie ograniczenie nie występuje.
Rozwód bez orzekania o winie a podział majątku
Sprawa o podział majątku przebiega tak samo w przypadku zarówno rozwodu z orzeczeniem o winie, jak i tym bez. Oznacza to, że nawet małżonek, który został uznany za w pełni winnego rozkładu małżeństwa, ma takie samo prawo do przypadającej mu części wspólnego majątku. Na wniosek jednego z małżonków, sąd w wyroku rozwodowym może podzielić majątek wspólny. Jednak nie może to powodować nadmiernej zwłoki w postępowaniu. W innym przypadku konieczne będzie odrębne postępowanie o podział majątku wspólnego przed sądem.
