Obowiązek zapłaty alimentów na dziecko może być zasądzony w postępowaniu sądowym o zabezpieczenie alimentów lub w wyroku alimentacyjnym. Kodeks rodzinny i opiekuńczy oraz ustawa o pomocy osobom uprawnionym do alimentów – zawierają przepisy regulujące kwestie alimentów na dziecko. Obecnie nie ma limitów wieku, do którego alimenty mogą obowiązywać, ponieważ konieczność ich płacenia istnieje do momentu, gdy dziecko nie jest w stanie samodzielnie się utrzymać. Co istotne, obowiązek alimentacyjny jest niezależny od władzy rodzicielskiej. Pozbawienie władzy rodzicielskiej któregokolwiek z rodziców nie wpływa na jego obowiązek alimentacyjny względem dziecka. Alimenty mają charakter bezwzględny, co oznacza, że nawet porozumienie między stronami nie znosi obowiązku alimentacyjnego.
Od czego zależy wysokość alimentów?
Wysokość alimentów zależy od usprawiedliwionych potrzeb dziecka oraz majątkowych i zarobkowych możliwości zobowiązanego. Przy ustalaniu wysokości alimentów Sądy stosują również zasadę, zgodnie z którą dzieci mają prawo do równej z rodzicami stopy życiowej, niezależnie od tego, czy żyją z nimi wspólnie, czy oddzielnie. Strona wnosząca pozew musi zażądać określonej kwoty na podstawie zestawienia wydatków, a przed sądem przedstawić dowody w postaci rachunków i faktur. Pozwany też przedstawia dowody na swoją sytuację majątkową, dokumenty poświadczające zarobki. Jeśli sąd uzna, że pozwany ukrywa swoje dochody, wysokość alimentów może zasądzić na podstawie innych dowodów. Często zdarza się tak, że rodzic, pod którego opieką dziecko przebywa i zamieszkuje, będzie zobowiązany do pokrywania kosztów utrzymania dziecka w mniejszym stopniu, ponieważ wykonuje on już swój obowiązek przez osobiste starania o utrzymanie i wychowanie dziecka.
Czy dziecku zawsze należą się alimenty?
Dziecku małoletniemu alimenty należą się bezwzględnie. Jednak istnieje wyjątek od tej zasady, gdy dziecko jest posiadaczem majątku, a dochody z niego wystarczają na pokrycie kosztów jego utrzymania. W praktyce często słyszymy, że alimenty przysługują dziecku do czasu ukończenia nauki. Jednak czas obowiązywania obowiązku alimentacyjnego nie jest ograniczony żadnym sztywnym terminem i nie ustaje w związku z osiągnięciem przez dziecko określonego wieku, stopnia wykształcenia lub w momencie podjęcia pracy zarobkowej. Pełnoletnie dziecko kontynuujące naukę samo występuje w swoim imieniu do Sądu o ustalenie wysokości alimentów.
Dochodzenie alimentów w procesie cywilnym
Roszczenia alimentacyjne mogą być dochodzone w procesie cywilnym. Sprawy o alimenty należą do właściwości sądów rejonowych. Należy wnieść pozew do sądu właściwego ze względu na miejsce zamieszkania dziecka. Istnieje także możliwość wniesienia go do sądu właściwego dla miejsca zamieszkania rodzica, który miałby płacić alimenty. Strona dochodząca roszczeń alimentacyjnych nie musi uiszczać opłaty od pozwu, ponieważ jest ona zwolniona z kosztów sądowych w ustawie o kosztach sądowych w sprawach cywilnych z 2005 r.
Czy można zmniejszyć wysokość alimentów?
Art. 138 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego – „W razie zmiany stosunków można żądać zmiany orzeczenia lub umowy dotyczącej obowiązku alimentacyjnego”. Sama zmiana stosunków powinna mieć jednak charakter istotny oraz trwały. Tak więc, w przypadku istotnego obniżenia możliwości majątkowych i zarobkowych zobowiązanego do płacenia alimentów, lub wręcz przeciwnie, w przypadku istotnego obniżenia kosztów utrzymania dziecka, możliwe jest obniżenie alimentów. Do ich obniżenia może dojść poprzez złożenie pozwu do sądu.
